Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin 2025-ci il 21 avqust tarixində Kəlbəcər rayonuna səfəri ölkənin müasir siyasi və sosial həyatında mühüm hadisə kimi qiymətləndirilir. Bu səfər təkcə bölgənin bərpası və inkişafı baxımından deyil, həm də Azərbaycanın müstəqil dövlətçilik tarixində ədalətin bərpasının rəmzi kimi xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. İşğaldan azad edilmiş Kəlbəcərdə həyata keçirilən dövlət proqramları, yeni yaşayış komplekslərinin istifadəyə verilməsi, infrastrukturun bərpası və sosial təminat tədbirləri Böyük Qayıdış prosesinin tərkib hissəsi olaraq strateji əhəmiyyət daşıyır.
Kəlbəcər rayonu Azərbaycanın ən böyük inzibati ərazi vahidlərindən biri olmaqla yanaşı, strateji mövqeyi ilə fərqlənir. 1993-cü ildə rayonun Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən işğalı Azərbaycan üçün böyük hərbi, siyasi və sosial fəsadlar yaratdı. İşğal nəticəsində on minlərlə kəlbəcərli didərgin düşərək çadırlarda, yararsız binalarda və ağır sosial şəraitdə yaşamağa məcbur oldu.
Prezident cənab İlham Əliyev öz çıxışında Kəlbəcərin işğalını Azərbaycanın tarixində ağır faciə kimi qiymətləndirərək qeyd etmişdir ki, ovaxtkı siyasi rəhbərliyin səriştəsizliyi və xəyanəti bu strateji bölgənin itirilməsinə səbəb olmuşdur. Bu məqam Azərbaycan tarixində dövlətçilik ənənələrinin möhkəmləndirilməsi, milli birliyin gücləndirilməsi və siyasi məsuliyyətin əhəmiyyətini bir daha göstərir.
2020-ciildəki 44 günlükVətənmüharibəsiAzərbaycanınhərbi-siyasitarixində dönüş nöqtəsioldu. Ermənistanın kapitulyasiya aktını imzalaması nəticəsində Kəlbəcər rayonu döyüşsüz azad edildi. Prezident cənab İlham Əliyev bu hadisəni Azərbaycanın güclü ordusunun, xalqın dövlət ətrafında birliyi və milli iradəsinin təntənəsi kimi dəyərləndirmişdir.
2023-cü ilin sentyabrında keçirilmiş lokal antiterror tədbirləri isə Azərbaycanın suverenliyini tam bərpa edərək separatizmin kökünü kəsmişdir. Beləliklə, Azərbaycan dövləti yalnız hərbi qələbə ilə kifayətlənməmiş, eyni zamanda uzunmüddətli sülhün təminatçısı olmuşdur.
Kəlbəcərdə həyatakeçiriləngenişmiqyaslı quruculuqişləridövlətinsosialsiyasətininəsasprioritetlərindənbiridir. Prezidentcənab İlham Əliyevinsəfəri çərçivəsində yeniyaşayış komplekslərinintəməlqoymamərasimləri, mənzillərinsakinlərə təqdimolunması və sosialobyektlərinistifadəyə verilməsiregionunsürətlidirçəlişinigöstərir.
Birinci mərhələdə Kəlbəcərdə dörd yaşayış kompleksinin inşası planlaşdırılmışdır ki, burada on mindən çox insanın məskunlaşması nəzərdə tutulur. Bundan əlavə, işğaldan azad edilmiş ərazilərdə elektrik, su, qaz xətləri, yollar və məktəblər inşa edilir. Xüsusilə, “İstisu” sanatoriyasının və mineral su zavodunun bərpası regionun iqtisadi inkişafına mühüm töhfə verəcəkdir.
Bu proses yalnız infrastrukturun bərpası deyil, həm də kəlbəcərlilərin doğma torpaqlarına qayıdışını təmin edən sosial-iqtisadi layihələrin həyata keçirilməsi deməkdir. Dövlətin məqsədi sadəcə yaşayış yerləri yaratmaq deyil, həm də müasir standartlara cavab verən tamhüquqlu şəhər mühitini formalaşdırmaqdır.
Kəlbəcərinazadedilməsivə bərpası yalnızdaxilisiyasiməsələ deyil, eynizamandaregionalvə beynəlxalqəhəmiyyətkəsbedir. Ermənistanla Azərbaycan arasında sülh müqaviləsinin imzalanması prosesi, Naxçıvanla quru bağlantısının təmin olunması və Zəngəzur dəhlizi layihəsi regionun geosiyasi xəritəsini dəyişməkdədir.
Azərbaycanın təşəbbüsü ilə həyata keçirilən nəqliyyat və enerji layihələri ölkənin beynəlxalq nüfuzunu daha da artırır. Bu baxımdan Kəlbəcərin bərpası təkcə lokal sosial-iqtisadi inkişaf deyil, həm də Azərbaycanın regional güc kimi mövqeyinin möhkəmləndirilməsinə xidmət edir.
Prezident cənab İlham Əliyevin 2025-ci ildə Kəlbəcərə səfəri bir tərəfdən Azərbaycanın hərbi-siyasi qələbəsinin davamlı təsdiqi, digər tərəfdən isə işğaldan azad edilmiş ərazilərin bərpası istiqamətində dövlət siyasətinin real təzahürü kimi dəyərləndirilməlidir. Bu səfər həm də milli birliyin, dövlətçilik iradəsinin və sosial ədalətin rəmzi olaraq tarixə düşür.
Kəlbəcərin bərpası Azərbaycanın Böyük Qayıdış Proqramının mühüm tərkib hissəsi olmaqla yanaşı, gələcək nəsillərə sabit və firavan vətən bəxş etmək missiyasını özündə ehtiva edir. Əldə olunmuş tarixi Zəfər və sonrakı quruculuq işləri göstərir ki, Azərbaycan dövləti müasir dövrdə həm milli maraqlarını təmin etmək, həm də beynəlxalq arenada dayanıqlı inkişaf nümunəsi yaratmaq gücünə malikdir.
Adil Həmid
